“Ik wil gebouwen beter beschermen tegen brand”

maart 2022

Sinds vijf jaar zet Rolf Bartelds zijn kennis als specialist Brandpreventie bij de ODRN. “Er werkt nog een andere specialist bij ons, en er zijn meerdere collega’s die een opleiding hebben gedaan op dit gebied,” vertelt Rolf. “Vroeger moesten we expertise in brandveiligheid ergens anders ophalen, bijvoorbeeld bij de brandweer of veiligheidsregio. Maar dat is niet meer zo. We doen qua kennis en ervaring echt niet meer onder en voeren soms gezonde discussies met de brandweer.” In dit artikel vertelt Rolf waar hij zich zoal mee bezighoudt.

In kaart brengen

Zo’n tachtig procent van Rolfs werk bestaat uit toezicht bij provinciale inrichtingen, zowel van bestaande als nieuwe gebouwen. Verder houdt hij zich bezig met speciale projecten en met ‘complexe gevallen’. “Een gebouw kan onder andere complex zijn op het gebied van brandveiligheid omdat het om een monument gaat of vanwege de functie, bijvoorbeeld een verzorgingshuis.”

Soms komt Rolf ook in contact met een locatie vanwege een bepaalde vraag. En daar kan meer werk uit voortkomen. “Uit een jaarlijkse controle door een installateur bleek bijvoorbeeld eens dat een droge blusleiding moest worden afgekeurd in een wooncomplex. Dat is een leiding die wordt gebruikt om bluswater vanaf straatniveau naar hogere verdiepingen te brengen. De vraag van de bewoners was of die leiding mocht vervallen. Ik ging erheen om dat te bekijken, en er bleek meer aan de hand te zijn op het gebied van brandveiligheid. Er ging een beerput open. ‘Daar moeten we nu wat mee,’ zei ik op kantoor. Ik ben inspecties gaan uitvoeren om alles in kaart te brengen.”

Meer dan toetsen

Als omgevingsdienst beoordeelt de ODRN meldingen en vergunningsaanvragen. Onze wettelijke taak is om voor de beoordeling te zorgen, niet om advies te geven aan de aanvrager van de melding of vergunning. Daarvoor zijn andere instanties. Dat betekent echter niet dat we een passieve functie hebben. “We kunnen juist een belangrijke verbindende rol spelen,” zegt Rolf. “Bij het thema brandveiligheid is die verbinding er dan bijvoorbeeld tussen een bewoner, Vereniging van Eigenaren, gemeente en adviseurs.” Want ‘alleen’ maar toetsen of een aanvraag klopt? Dat stadium heeft de ODRN allang achter zich gelaten, stelt Rolf. “Natuurlijk is toetsen soms genoeg, bijvoorbeeld bij een aanvraag voor eenvoudig gebouw. Maar vaak gaat het verder dan dat. Zeker bij de vergunningaanvragen van provinciale bedrijven. Dat zijn vaak hele lange trajecten. Alleen maar ‘goed is goed, niet goed is niet goed’ schiet dan echt tekort.”

Onderzoek naar het risico op gevelbranden

Een van de projecten waar Rolf zich de afgelopen 2,5 jaar mee bezighield, is het project ‘Brandveiligheid gevels’. In 2017 brandde in Londen de Grenfell Tower af. Een brand die zich via de gevels snel kon verspreiden. En dat riep internationaal de vraag op: kan dit bij ons ook gebeuren? In Nederland wilde de overheid eveneens dat dit werd uitgezocht. “Gemeenten moesten vanaf 2018 onderzoek doen welke gebouwen risico liepen op zo’n brand,” vertelt Rolf. “En voor de gemeente Nijmegen heb ik dat vanuit de ODRN als projectleider opgepakt.” Op basis van drie criteria werd een eerste schifting gemaakt van de gebouwen. “Het gebouw moest hoger zijn dan dertien of twintig meter, een functie hebben voor wonen, zorg of logies en ten derde een mogelijk risico op brandverspreiding via de gevel hebben. Via steenachtige materialen verspreidt brand zich bijvoorbeeld niet, zulke gevels vielen af,” licht Rolf toe.

Na die eerste schifting bleven er 62 gebouwen over. “We hebben de eigenaren een brief geschreven en gevraagd om samen met hun adviseur een risicotool in te vullen. Als resultaat kreeg je een groene, gele, oranje of rode kleur. Bij oranje en rood moest er actie ondernomen worden.” Rolf vertelt dat veel risicotools waren ingevuld, maar dat ze niet allemaal klopten. “We zagen dat sommige gebouwen een gele of groene uitkomst hadden, terwijl dat volgens onze ervaring niet zo kon zijn. Dus die gebouwen hebben we aanvullend onderzocht .”

Door de ballotagecommissie

Als specialist Brandpreventie houdt Rolf zich er dagelijks mee bezig om het risico op brand zo klein mogelijk te maken. Hoe kwam hij ooit bij dit thema uit? “Ik werkte als coördinator bouwtoezicht bij de gemeente Helmond en brandveiligheid maakte altijd al deel uit van het vak,” vertelt Rolf. “De directe aanleiding voor mijn interesse was een theaterbrand tijdens Kerst 2012 in Helmond. Het ging om een locatie met veel emotionele waarde. Ik werkte toen bij die gemeente en er werd mij gevraagd een onderzoek in te stellen om te kijken wat er nog met het gebouw en de locatie gedaan kon worden. Tijdens het onderzoek kreeg ik een steeds beter beeld wat brand allemaal doet met constructies, en raakte ik erg geïnteresseerd in het thema. Ik wilde gebouwen beter beschermen tegen brand. En sindsdien heb ik daarom heel wat opleidingen en masterclasses gevolgd.”

Sinds twee jaar is Rolf als Graduate Fire Engineer zelfs lid van het Institute of Fire Engineers (IFE). “Dat is een internationaal instituut met zeer strenge eisen. Je wordt niet zomaar een fire engineer, je moet door een hele ballotagecommissie heen,” zegt Rolf. Brandveiligheid is dan ook een complex thema, stelt hij. “Er is geen enkele adviseur die kennis van alle onderdelen in huis heeft. Ik kan zelf over veel dingen meedenken, maar vraag me bijvoorbeeld niet om een Sprinklerinstallatie hydraulisch te ontwerpen. Gelukkig hoeft dat ook niet: om een hamer te gebruiken, hoeft een timmerman niet te weten hoe ‘ie gemaakt is. En dat geldt ook voor het thema brandveiligheid.”